خدمات معلولین و آسیب نخاعی

خدمات معلولین و آسیب نخاعی

خدمات معلولین و آسیب نخاعی به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که در جهت کمک و بهبود حرکت برای معلولین انجام می‌شود. همچنین بسیاری از ما این جمله را شنیده‌ایم که معلولیت به معنی محدودیت نیست و اگر دقت کنیم، بسیاری از افراد معلول را می‌بینیم که موفقیت‌های بزرگی به دست آورده‌اند.

معلول کیست؟

معلول به شخصی گفته می‌شود که براثر مشکلات جسمی، ذهنی و روانی توانایی‌های اولیه خود را از دست می‌دهد. اگرچه بسیاری از افراد معلول توانایی کار کردن و انجام فعالیت‌های روزمره خود را دارند اما وسایلی وجود دارد که زندگی برای معلولین را راحت‌تر می‌کند و استقلال فردی آن‌ها رو افزایش می‌دهد.

نخاع چیست؟

نخاع یک طناب بلند است که از گردن تا بالای لگن کشیده شده است، وظیفه نخاع ارسال پیام‌های حسی و ادراکی از مغز به بدن و از بدن به مغز است و در صورت آسیب‌دیدگی عوارض متفاوتی ایجاد می‌کند.

آسیب نخاعی

با توجه به اینکه به کدام قسمت نخاع آسیب وارد شود، عوارض آن نیز متفاوت خواهد بود، آسیب نخاعی باعث ایجاد تغییراتی درحرکت و ادراک می‌شود، آسیب‌های نخاعی ممکن است در اثر تصادفات یا در هنگام انجام فعالیت‌های روزمره مثل ورزش کردن و یا آسیب‌های شدید فیزیکی ازجمله سقوط از ارتفاع و یا حتی براثر بیماری‌هایی مثل سرطان‌ها یا تومورهای نخاعی ایجاد شود.

اما می‌توان گفت بیشترین میزان صدمات و آسیب‌های نخاعی در تصادفات رخ می‌دهد.

علائم آسیب نخاعی

به‌طورکلی با توجه به این‌که محل آسیب‌دیده در کدام قسمت است و شدت آسیب‌دیدگی به چه اندازه است، علائم آسیب نخاعی نیز متفاوت است، میزان آسیب‌دیدگی در دو دسته کامل و ناقص طبقه‌بندی می‌شود، اگر میزان آسیب به‌اندازه‌ای باشد که فرد آسیب‌دیده توانایی‌های حرکتی، حسی و قدرت خود را از دست نداده باشد، می‌گوییم آسیب نخاعی ناقص است، درصورتی‌که فرد آسیب‌دیده توانایی حرکتی، حسی و قدرت خود را به‌طور کامل ازدست‌داده باشد، آسیب نخاعی کامل است.

از علائم آسیب نخاعی می‌توان به علائمی ازجمله: از دست دادن توانایی حرکتی، از دست دادن کنترل روده و مثانه، از دست دادن ادراک حسی از محیط، ایجاد مشکل در تنفس و احساس درد شدید در کمر اشاره کرد.

راهکارهای تشخیص آسیب‌های نخاعی

برای تشخیص آسیب‌های نخاعی، پزشک معاینات اولیه را انجام می‌دهد و در صورت نیاز عکس‌برداری توسط اشعه ایکس، ام آر آی و سی تی اسکن توصیه می‌کند.

علاوه بر آسیب‌هایی که به نخاع وارد می‌شوند، بیماری‌های دیگری هم وجود دارد که عملکرد مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

چه بیماری‌هایی معلولیت ایجاد می‌کنند؟

فلج اطفال، میلومننگوسل، فلج مغزی یا CP، بیماری MS و دیستروفی عضلانی از شایع‌ترین بیماری‌هایی هستند که معلولیت ایجاد می‌کنند و بسته به‌شدت درگیری مغز و نخاع، علائم متفاوتی را بروز می‌دهند.

بسیاری از افرادی که دچار معلولیت حرکتی هستند برای ایستادن، راه رفتن و حرکت کردن به بریس و وسایل کمکی نیاز دارند.

بریس چیست؟

به‌طورکلی بریس به‌وسیله ای گفته می‌شود که خارج از بدن و روی اندام‌ها بسته می‌شود تا دفورمیتی یا انحراف‌های مفاصل و ستون فقرات در بدن کنترل شوند و همچنین با ثابت نگه‌داشتن یا حرکت اندام، راه رفتن را برای فرد تسهیل کنند.

بریس‌های مناسب برای آسیب‌های نخاعی:

آسیب نخاعی در ناحیه گردن:

درصورتی‌که آسیب در ناحیه بالای گردن باشد، یکی از بهترین بریس‌هایی که می‌تواند در جهت ثابت و بدون تغییر نگه‌داشتن سر و گردن در یک راستای ثابت، برای کاهش امکان آسیب‌دیدگی بیشتر به گردن و نخاع مورداستفاده قرار بگیرد، بریس halo است.

 کاربرد بریس halo به‌عنوان نگه‌دارنده پس از جراحی‌های گردن است، این بریس موجب می‌شود پس از جراحی‌های گردن امکان تغییر مسیر سر و گردن تا زمان بهبودیافتگی وجود نداشته باشد. درنتیجه بستر مناسبی در جهت بهبودی و التیام محل شکستگی یا جراحی برای فرد فراهم شود.

آسیب نخاعی در ناحیه ستون فقرات

درصورتی‌که آسیب نخاعی در ناحیه ستون فقرات باشد، بسته به ناحیه آسیب‌دیده، بریس‌های متفاوتی برای فرد می‌سازیم. بریس‌های ستون فقرات شامل بریس‌های  Lso، بریس‌های TLso و بریس‌های Cto هستند.

این بریس‌ها در جهت نگهداری‌های پس از جراحی و حفظ ثبات ستون فقرات در هنگام نشستن، بلند شدن و ایستادن استفاده می‌شوند. یکی دیگر از کاربردهای بریس‌های آسیب در ناحیه ستون فقرات کمک به کاهش درد و جلوگیری از آسیب‌دیدگی‌های بیشتر در هنگام شکستگی‌هاست.

آسیب نخاعی و ایجاد ضعف در ناحیه پا

درصورتی‌که آسیب نخاعی باعث ایجاد ضعف در ناحیه پا شده باشد، با توجه به محل آسیب‌دیده اسپیلنت‌های متفاوتی برای آن‌ها می‌سازیم.

اسپلینت AFO یا دراپ فوت (drop foot):

درصورتی‌که آسیب باعث ایجاد ضعف عضلانی در ناحیه مچ پای فرد شده باشد و فرد در حین راه رفتن نتواند مچ پای خود را بالا ببرد، اسپیلنت AFO بهترین اسپیلنت برای فرد خواهد بود.

این اسپلینت مچ پا را نود درجه نگه می‌دارد و اجازه افتادن مچ پا را نمی‌دهد، خط برش یا تریم لاین این اسپلینت را برای افراد مختلف متفاوت و برحسب مشکلات پای فرد می‌سازیم، اگر هدف از استفاده از AFO فقط کنترل افتادگی مچ پا باشد، در حد امکان آن را ظریف برش می‌دهیم تا فرد بتواند آن را در داخل کفش نیز استفاده کند.

درصورتی‌که هدف از استفاده از AFO علاوه بر کنترل افتادگی مچ پا، کنترل چرخش مچ نیز باشد، دیوارها را بلندتر برش زده تا کنترل بهتری روی حرکات مچ فراهم کنیم.