درمان زانوی ضربدری

اصلاح و درمان پا ضربدری

زانو یا پا ضربدری که با نام پای ایکس هم شناخته می‌شود به حالتی میگیم که وقتی در حالت ایستاده زانوها کنار هم قرار می‌گیرند، قوزک پاها باهم فاصله‌‌ داشته باشند. زانوی ضربدری در بچه‌های ۲ تا ۴ ساله طبیعی و تا حدود ۶ الی ۷ سالگی به حالت نرمال برمی‌گردد. این روند رشد طبیعی بدن انسان است اما در بعضی کودکان این روند به هم می‌خورد و سیر طبیعی خودش را طی نمی‌کند و نیاز به درمان دارد.

حال برای اصلاح و درمان پا ضربدری (ژنووالگوم) نسبت به شرایط شما روش‌های درمان مختلفی وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.

علل ایجاد زانو ضربدری

همانطور که در بالا اشاره کردیم بسیاری از کودکان با افزایش سن زانو ضربدری آن‌ها درمان خواهد شد و درصورتی درمان نشود، در بزرگسالی تشدید می‌شود و لازم است والدین، کودک را برای اصلاحی و درمان زانوی ضربدری پیش پزشک ارتوپد و مراکز ارتوپدی فنی ببرند و مسیر درمان غیر جراحی را هر چه زودتر شروع کنند تا به عمل جراحی نرسد.

حال در پایین به صورت تیتروار به علل ایجاد زانو ضربدری اشاره می‌کنیم که این موارد علت‌های اصلی دچار شدن افراد به این نوع دفورمیتی یا انحراف است:

  • اضافه وزن و چاقی
  • بد نشستن مثل نشستن قورباغه‌ای
  • آسیب فیزیکی
  • آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
  • عفونت زانو

در ویدئو پائین توضیحات علل ایجاد زانو ضربدری و توصیه‌های خانم فولادوند (متخصص ارتوپد فنی) برای درمان و جلوگیری از پیشرفت این انحراف به یکی از مراجعه کنندگان کلینیک را میبینید:

اگر می‌خواهید بیشتر در مورد این موارد اطلاعات کسب کنید به مقاله علت‌های ایجاد زانوی ضربدری مراجعه کنید و به جواب سؤالات خود برسید.

زانوی ضربدری در بزرگسالان

زانوی ضربدری در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان می‌باشد چون آناتومی بدن متفاوتی دارند و لگن خانم‌ها پهن‌تر از آقایان است و زانوها با نزدیک شدن به یکدیگر، عریض بودن لگن را جبران می‌کنند.

زانوی ضربدری یا ژنو والگوم
زانوی ضربدری یکی از مراجعه‌کنندگان کلینیک

روش تشخیص زانوی ضربدری در بزرگسالان

ساده‌ترین راه تشخیص زانوی ضربدری به این شکل است که در حالت ایستاده وقتی زانوها کنار هم قرار گرفتن بین دو قوزک پا بیشتر از چهار انگشت (بیشتر از 8 سانتی متر) فاصله وجود دارد، هرچه فاصله بین دو قوزک در این حالت بیشتر باشد به این معنی که زانوی ضربدری شدت بیشتری دارد.
 
فاصله بین دو قوزک در زانوی ضربدری
فاصله بین دو قوزک در زانوی ضربدری
اگر یک خط فرضی از مفصل ران تا وسط کشکک تصور کنیم و یک خط فرضی دیگر هم از وسط کشکک تا وسط دو قوزک پا تصور کنیم، محل تلاقی این دو خط فرضی روی استخوان کشکک با یکدیگر یک زاویه می‌سازد. اندازه این زاویه در خانم‌ها کمتر از ٢٢ درجه و در آقایان کمتر از ١٨ درجه است و اگر زاویه‌ها از این مقدار بیشتر باشد، زانوی فرد ضربدری یا ایکس است. در موارد شدید زانوی ضربدری، سمت داخل زیره کفش هم ساییده می‌شود.
 
نحوه اندازه گیری زانوی ضربدری
نحوه اندازه گیری زانوی ضربدری
اگر با این روش‌های تشخیصی ساده، متوجه شدیم که زانوی فرد ضربدری است برای بررسی دقیق‌تر از زانوی فرد، عکس رادیوگرافی می‌گیریم. در عکس رادیوگرافی، به‌راحتی می‌توانیم زاویه بین ساق و ران را اندازه‌گیری کنیم و این خط‌های فرضی رو دقیقاً اندازه‌گیری و ترسیم کنیم و زانوی ضربدری را، ازنظر شدت دسته‌بندی کنیم.

همچنین می‌توانیم فضای مفصلی را چک کنیم و میزان و شدت آرتروز ایجادشده را بررسی کنیم و در مواردی که هنوز آرتروز ایجاد نشده، درمان را به‌موقع شروع و از ایجاد آرتروز جلوگیری کنیم و برای درمان زانوی ضربدری افراد اقدامات اولیه را انجام دهیم.

روش تشخیص زانوی ضربدری در کودکان

برای اصلاح و درمان زانوی ضربدری در کودکان ٢ تا ۴ ساله باید بدانیم که ضربدری بودن زانوها طبیعی است و بعدازاین سن تا حدود ۶ سالگی به‌تدریج به سمت صاف شدن تغییر شکل می‌دهد. اگر در این سن، ضربدری بودن زانوها به‌جای کاهش، افزایش داشته باشد، باید کودک را ازنظر آزمایشات خونی، هورمونی و گرافی استخوانی بررسی کنیم تا علاوه بر تشخیص علت ایجاد زانوی ضربدری، درمان را به‌موقع شروع کنیم.

ژنو والگوم کودک
زانوی ضربدری یا زانوی ایکس یکی از کودکان عزیزمان

در چه مواردی زانوی ضربدری در کودکان نیاز به درمان دارد؟

اگر کودک اضافه‌وزن داشته باشد، زانوی ضربدری به‌جای بهبود، تشدید پیدا می‌کند و ما اصلاح و درمان زانوی ضربدری را شروع ‌می‌کنیم. این کودکان برای درمان، برحسب شدت دفورمیتی زانوها، ملزم به کاهش وزن و استفاده از کفش طبی مخصوص یا بریس هستند.

درمان زانوی ضربدری با ویتامین در کودکان

گاهی ممکنه کودک اضافه‌وزن هم نداشته باشد اما شکل زانوها بعد از ۴ سالگی به‌جای اصلاح شدن، تشدید پیدا کند که در این صورت، کودک باید ازنظر ویتامین‌ها و املاح بدن بررسی شود.
در کودکانی که به دلیل کمبود ویتامین D، دچار نرمی استخوان می‌شوند. روند طبیعی رشد به تأخیر خواهد افتاد و استخوان‌های بلند بدن تغییر شکل می‌دهند، که در این موارد استفاده از ویتامین D خوراکی و چکاپ مرتب با آزمایش خون توصیه می‌شود، اصلاح انحراف را با کفش طبی و بریس شروع می‌کنیم. همچنین لازم که کودک ازنظر بیماری‌های متابولیکی کاملاً بررسی و صفحات رشد کودک هم با عکس رادیولوژی موردبررسی قرار بگیرد. نشستن کودک به حالت w یا قورباغه‌ای شکل باعث چرخش ران به داخل و تشدید زانوی ضربدری می‌شود.

در مواردی که دفورمیتی خفیف باشد، برای کنترل آن استفاده از کفش طبی مخصوص برای انتقال خط وزن کفایت می‌کند اما در موارد متوسط تا شدید درمان را با بریس اصلاحی رو توصیه می‌کنیم.

اصلاح زانوی ضربدری با کفش طبی

اگر ما در حالت ایستاده خودمان آگاهانه مچ هر دو پا روبه‌داخل یا خارج منحرف کنیم، زانوها حالت ضربدری یا پرانتزی به خود می‌گیرند، چه ما قبول کنیم چه نکنیم هر تغییری در مچ پا باعث تأثیر مستقیم روی مفاصل بالاتر می‌شود چون سیستم اسکلت بدن مثل یک زنجیر به همدیگر متصل و وابسته است.

ما در کلینیک کوشا با ساخت کفش طبی برای افرادی که زانوی ضربدری دارند، با شیب‌دار کردن سمت داخل کفش و پوشش کامل قوس کف پا، خط وزن را از خارج زانوها به داخل زانوها انتقال می‌دهیم و با این روش (از طریق جابه‌جایی خط وزن) زانوها را اصلاح می‌کنیم. در موارد متوسط تا شدید، کفش طبی به‌تنهایی نمی‌تواند دفورمیتی زانو را اصلاح کند و لازم مفصل زانو، به‌طور مستقیم تحت‌فشار اصلاحی قرار بگیرد.
 

درمان زانوی ضربدری با بریس یا زانوبند

وقتی که یک نهال در حال کج شدن است، یک چوب محکم کنارش قرار می‌دهند و با بند، نهال رو به چوب وصل می‌کنند تا نهال صاف بایستد. در علم مهندسی به این روش میگن روش سه‌نقطه فشار، ما از این روش برای درمان زانوی پرانتزی و زانوی ضربدری استفاده می‌کنیم.
درمان زانوی ضربدری
زانوبند یا بریس ساخته شده برای اصلاح و درمان زانوی ضربدری
برای درمان زانوی ضربدری یک مفصل مکانیکی محکم از جنس استیل یا آلومینیوم یا آلیاژی از این دو فلز در سمت خارج زانوبند قرار می‌دهیم و این مفصل فلزی را از طریق ران و ساق به پاها متصل می‌کنیم، این قسمت‌های بریس یا زانوبند نقش نگه‌دارنده را ایفا می‌کنند.
قسمت دیگر از جنس چرم طبیعی است و روی قسمت داخلی زانو که اوج انحراف هم هست تعبیه می‌شود و آن را به مفصل مکانیکی متصل می‌کنیم. هر چه قسمت چرمی و قسمت مفصل فلزی رو به هم نزدیک‌تر کنیم، زانو رو بهتر اصلاح می‌کنیم. این فشار قابل تنظیم و ما به‌صورت تدریجی و دوره‌ای بیشترش می‌کنیم تا درمان زانوی ضربدری صورت بگیرد.
بریس اصلاحی زانوی ضربدری

رابطه ورزش با درمان زانوی ضربدری

در طی دوره استفاده از بریس لازم است که ورزش‌های مخصوص تقویت عضلات ران را که به شما داده می‌شود را انجام بدهید تا در انتهای دوره درمان زمانی که می‌خواهید، بریس را کنار بذارید. عضلات در حدی تقویت‌شده باشند که بتوانید به‌تنهایی مفصل زانو را باثبات نگه‌دارید.

دوره درمان در افراد مختلف متفاوت است و به عواملی مثل وزن، میزان انعطاف‌پذیری بدن، سن، قدرت عضلانی و شدت دفورمیتی بستگی دارد و برای هیچ‌کس نمی‌توان به‌طور دقیق، زمان درمان را تخمین زد.

صحبت نهایی

شما می‌توانید؛ بهترین روش درمان اصلاح زانوی ضربدری رو با استفاده از تجربه متخصصین ما و اطلاعاتی که ما با بررسی زانوهای شما به دست می‌آوریم، پیش بگیرید.
ما در کلینیک کوشا با مدرن‌ترین ابزارها و روش‌های مؤثر می‌کوشیم تا کارآمدترین روش درمان رو به شما عزیزان ارائه بدیم.

برای ارتباط و مشاوره با ما تماس بگیرید یا به آدرس ما در ساعت‌های ۹ الی ۱۷ مراجعه کنید.

با دیگر خدمات ما آشنا شوید
پیمایش به بالا